بیماری خونریزی دهنده خرگوش یک بیماری ویروسی است بسیار مسری، کشنده و قابل اطلاع به سازمان جهانی بهداشت حیوانات (OIE). این بیماری توسط ویروسی ایجاد می شود که خرگوش های اهلی و وحشی گونه Oryctolagus cuniculus (خرگوش اروپایی) را تحت تأثیر قرار می دهد. این ویروس پس از تحرک در سلول های دفاعی خرگوش بر عروق خونی تأثیر می گذارد.این منجر به ضایعاتی مانند خونریزی، میکروترومب، ایسکمی، نکروز ارگانیک و مرگ سلولی می شود. به نوبه خود، این بیماری بسته به شدت می تواند اشکالی از پرحاد تا تحت حاد ایجاد کند. این بیماری درمان ندارد، اما با اقدامات ایمنی زیستی و از طریق واکسن به دنبال کنترل است.
در این مقاله در سایت ما به موضوع بیماری هموراژیک خرگوش، پاتوژنز، علائم، تشخیص و کنترل آن می پردازیم.
بیماری هموراژیک خرگوش چیست؟
بیماری خونریزی دهنده خرگوش یک فرآیند عفونی- مسری با منشا ویروسی است که خرگوش های اهلی و وحشی گونه Oryctolagus cuniculus (خرگوش اروپایی) را مبتلا می کند.) و میزان مرگ و میر و عوارض بالایی دارد. علاوه بر این، این یک بیماری بومی در بیشتر اروپا، آسیا، آفریقا، کوبا، نیوزیلند و استرالیا است.
چه ویروسی باعث بیماری هموراژیک خرگوش می شود؟
این یک ویروس RNA از خانواده Caliciviridae و جنس Lagovirus است. این یک ویروس بسیار مقاوم در مواد آلی و بسیار مسری است. دارای 6 ژنوگروه و پروتئین کپسول بسیار ایمنی زا بوده و توانایی لخته شدن گلبول های قرمز گروه 0 انسان و پرندگان را دارد.
بیماری هموراژیک خرگوش چگونه پخش می شود؟
سرایت بین خرگوش ها از طریق ترشحات، اجساد و دفع اتفاق می افتد، می تواند به صورت: باشد.
- مستقیم: به خصوص دهانی، بلکه ملتحمه، دهانی و تنفسی.
- نکته: از طریق مردم، غذا، آب و فومیت ها.
خوشبختانه جزو بیماری هایی نیست که خرگوش به انسان یا حیوانات دیگر منتقل کند.
علل بیماری هموراژیک خرگوش
همانطور که گفتیم بیماری خونریزی دهنده خرگوش منشأ ویروسی دارد . این ویروس مستعد سیستم رتیکولواندوتلیال و سیستم فاگوسیتیک تک هسته ای است.
پس از ورود به بدن، با عبور از خون، ویرمی تولید می کند و با سلول های خونی مختلف مانند لنفوسیت ها، ماکروفاژها و مونوسیت ها می رسد. ضایعاتی که تولید می کنند نتیجه مرگ سلولی یا نکروز در اندام هایی مانند کبد است. علاوه بر این باعث ایجاد ضایعاتی در اندوتلیوم رگ های خونی می شود که شامل اتساع می شود که منجر به خونریزی و تخریب اندوتلیوم می شود.
میکروترومب ها نیز به دلیل مواد پیش انعقاد تولید شده و دژنراسیون اندوتلیال تولید می شوند که در اثر مصرف فاکتورهای انعقادی و پلاکت باعث خونریزی و ایسکمی می شوند.
علائم بیماری هموراژیک خرگوش
دوره کمون بیماری خونریزی دهنده خرگوش از چند ساعت تا ۳ روزثانیه است. اشکال بالینی بسته به شدت می تواند پر حاد، حاد و تحت حاد باشد.
علائم شکل بیش از حد حاد
معمولاً در مناطقی رخ می دهد که این بیماری را ندارند و باعث میزان مرگ و میر بیش از 90% می شود. در این شکل بالینی، خرگوش های بیمار رشد می کنند:
- تب.
- Opisthotonos.
- تشنج.
- فریاد زدن.
- مرگ ناگهانی در 12-36 ساعت.
علائم شکل حاد
این فرم بالینی یک دوره 26-48 ساعت ارائه می دهد و علائمی مانند: را نشان می دهد.
- هیپرترمی.
- افسردگی.
- آنورکسی.
- سجده.
- خونریزی های چشمی.
- تنگی نفس.
- سیانوز.
- ترشحات بینی.
- تشنج.
- آتاکسی.
- اتساع شکم.
- خون دماغ شدن.
- مرگ.
در برخی از خرگوش ها، دوره ممکن است طولانی تر باشد، به نظر می رسد بهبود می یابد، اما زردی، بی حالی و کاهش وزن ایجاد می شود، مرگ ظرف چند هفته.
علائم شکل تحت حاد
در شکل بالینی تحت حاد، خرگوش های زیادی زنده می مانند و علائم خفیف تری از2-3 روز در مدت زمان بروز می کند، مانند:
- هیپرترمی.
- افسردگی.
- آنورکسی.
ضایعات ارگانیک بیماری
ضایعاتی که ویروس می تواند در خرگوش های مبتلا به ویژه در فرم های بالینی شدید ایجاد کند به شرح زیر است:
- نکروز کبدی.
- پنومونی سرمی هموراژیک.
- ادم ریوی.
- بزرگ شدن طحال.
- خونریزی و احتقان در قلب و کلیه.
- اختلال عمومی گردش خون.
اگر خرگوش شما رفتار عجیبی دارد و یکی از این علائم خرگوش بیمار را دارد، توصیه می کنیم در اسرع وقت او را نزد دامپزشک ببرید.
تشخیص بیماری هموراژیک خرگوش
شک به این بیماری باید به دلیل ظهور مرگ ناگهانی خرگوش های زیادی در مزرعه پس از یک دوره تب با یا بدون علائم فوق الذکر ظاهر شود. وقتی کالبدشکافی انجام شود و نکروز کبدی مشاهده شود، تشخیص را تایید می کند.
تشخیص های افتراقی
تشخیص افتراقی بیماری خونریزی دهنده خرگوش شامل بیماری هایی است که لاگومورف ها ممکن است به آن مبتلا شوند :
- میکسوماتوز آتیپیک.
- مسمومیت.
- سپتی سمی هموراژیک ناشی از پاستورلا مولتوسیدا.
- سموم بارداری.
- انتروتوکسمی ناشی از E.coli یا Clostridium perfringens نوع E.
تشخیص آزمایشگاهی
تشخیص آزمایشگاهی با نمونه های مانند خون یا کبد، طحال یا سایر اندام های بدست آمده در کالبد گشایی انجام می شود و شامل:
- آزمایشات مستقیم برای تشخیص آنتی ژن ویروسی مانند: RT-PCR، ELISA مستقیم، ایمونوفلورسانس مستقیم، هماگلوتیناسیون و میکروسکوپ الکترونی.
- تست های غیر مستقیم برای تشخیص آنتی بادی ها مانند: مهار هماگلوتیناسیون و الایزا غیر مستقیم.
درمان بیماری هموراژیک خرگوش
هیچ درمانی برای بیماری هموراژیک خرگوش وجود ندارد ، اما قابل کنترل است. اگرچه ریشه کن کردن آن در خرگوش های وحشی بسیار دشوار است، اما در خرگوش های اهلی می توان با اقدامات ایمنی زیستی مانند: دست یافت.
- بهداشت و ضدعفونی مکرر فضای شما.
- حذف و قربانی خرگوش مبتلا.
- قرنطینه شدید.
- واکسیناسیون.
- تهویه خوب.
- تورهای محافظ (در صورت دسترسی به باغ).
- جلوگیری از دسترسی جوندگان یا خرگوش های وحشی.
- نظارت اپیدمیولوژیک با خرگوش نگهبان.
- برنامه ضدعفونی، معدوم سازی و ضد عفونی موش.
هر زمان که مورد یا شیوع بیماری تایید شد باید به سازمان جهانی بهداشت حیوانات اطلاع داده شود زیرا این بیماری در خرگوش ها قابل اطلاع است.
واکسن تب خونریزی دهنده خرگوش
اگرچه این بیماری قابل درمان نیست، اما با واکسیناسیون قابل پیشگیری است. واکسن بیماری هموراژیک خرگوش می تواند تنها برای محافظت در برابر این بیماری یا با واکسن میکسوماتوز باشد:
- واکسن ایمنی منفرد: واکسن ایمنی منفرد در برابر بیماری هموراژیک یک واکسن غیرفعال است که شامل پروتئین ایمنی زا ویروس، پروتئین VP60 است.. به صورت زیر جلدی تلقیح می شود.
- واکسن مختلط: از طرفی واکسن مختلط با میکسوماتوز داخل پوستی است.
در خرگوش اهلی واکسیناسیون اولیه در دو ماهگی یا 10 هفتگی انجام می شود و مجدداً سالی یکبار واکسینه می شود. برای اطلاعات بیشتر، از دامپزشک خود در مورد برنامه واکسیناسیون خرگوش خود سوال کنید.
