ماهی ها مهره داران آبزی هستند که از طریق آبشش تنفس می کنند این حیوانات را می توان به سه گروه بزرگ تقسیم کرد: آگناتوس یا ماهی بدون آرواره، کندریشتیان. یا ماهی غضروفی و استیکتیان یا ماهی استخوانی. همه آنها آبی می نوشند که از آن اکسیژن می گیرند تا بتوانند نفس بکشند، به استثنای ماهی ریه که هوا تنفس می کند و تنها شش گونه وجود دارد.
اگر ماهی ها از آب اکسیژن می گیرند، چرا برخی در آب شیرین و برخی دیگر در آب شور زندگی می کنند؟ و اگر یک ماهی آب شیرین در دریا گذاشته شود چه اتفاقی می افتد؟
در این مقاله در سایت ما در مورد تنفس ماهی صحبت خواهیم کرد، تجزیه و تحلیل چگونگی رفتار اکسیژن بسته به محیط و چرایی یک ماهی آب شیرین نمی تواند در آب شور زندگی کند.
تنفس ماهی
هر گروه از ماهی ها شکل آبشش ها و نحوه تنفس متفاوتی دارند.
آبشش و تنفس در لمپری ها و ماهی هاگ (ماهی آگنات)
- هاگفیش: کیسه ها یا کیسه های شاخه ای را بر روی قسمت بالایی بدن. آنچه مشاهده می شود این است که آب از دهان وارد می شود و از کیسه های آبشش می گذرد و از دهانه یا منافذ آبشش که در کنار حیوان قرار دارد خارج می شود.
- لامپریس: اگر غذا ندهند مثل ماهی هاگ نفس میکشند. در صورت تغذیه به عنوان انگل به ماهی دیگری می چسبند و در این حالت تنفس همزمان دارند، آب از همان سوراخ دهانه آبشش وارد و خارج می شود.
آبشش و تهویه در ماهی استخوانی (ماهی استیچتیان)
حفره دهان هم از طریق دهان با خارج ارتباط برقرار می کند و هم از طریق حفره دهانی، اینجا محل قرارگیری آبشش ها است.
آنها دارای چهار قوس آبششی هستند و از هر قوس آبششی دو گروه از رشته های آبششی بیرون می آیند که به شکل V قرار گرفته اند. این رشته ها با رشته های قوس های آبششی مجاور همپوشانی دارند و الک گونه ای را تشکیل می دهند
هر یک از رشته ها دارای برجستگی های عمودی به نام لاملای ثانویه هستند ، اینجا جایی است کهرخ می دهد تنفسی تبادل ، دارای اپیتلیوم نازک و بسیار عروقی هستند.جریان آب از لامل ها در یک جهت می گذرد و خون به سمت دیگری می رود، اینجاست که تبادل گاز اتفاق می افتد (اکسیژن وارد می شود و دی اکسید کربن خارج می شود).
این ماهی ها دارای یک پمپ فشار دهانی و یک پمپ مکش اپیکولار هستند، یعنی از یک طرف فشاری در حفره دهان ایجاد می شود که آب را به سمت حفره حفره هل می دهد و همچنین در حفره دهانی فشار به حدی کاهش می یابد که آب را از حفره دهان خارج می کند.
آبشش و تهویه در شاخه های الاسمو (ماهی کندریشتیان)
آب از طریق دهان و از طریق مارپیچ (سوراخ های بینی در طرفین سر) وارد می شود. آنها ماهی های بسیار فعالی هستند، با دهان باز شنا می کنند که به دلیل سرعت زیاد باعث می شود آب زیادی با فشار زیاد وارد شود و همین باعث ورود به حفره چشم می شود، جایی که تبادل گاز انجام می شوددر اینجا سیستم تهویه کمی متفاوت است، زیرا هر دو پمپ ندارند.معایب اینها این است که نسبت به حالت قبلی انرژی بیشتری صرف می کنند و باید همیشه در حرکت باشند.
چرا ماهی آب شیرین نمی تواند در آب شور زندگی کند؟
اولین چیزی که باید در نظر داشته باشیم این است که همه موجودات زنده به دنبال حفظ هموستاز هستند، که به آنها کمک می کند تعادل مواد شیمیایی داخلی را حفظ کنند.
هر حیوانی با محیط خود سازگار است، بنابراین یک ماهی آب شور به غلظت دقیق اکسیژن موجود در این آب و غلظت مناسب املاح نیاز دارد. اگر یک ماهی دریایی را در آب شیرین قرار دهیم چه؟ آب شیرین دارای غلظت بالاتر اکسیژن و غلظت کمتر املاح است، که به دلیل تولید بیشتر دی اکسید کربن و تجمع بیشتر، هموستاز آن را تغییر داده و باعث اسیدوز خون می شود. نمک باعث مرگ حیوان می شود.و اگر ماهی آب شیرین را در دریا بگذارند برعکس این اتفاق می افتد، غلظت اکسیژن کمتر و املاح بیشتر می شود، بنابراین نمی تواند عملکرد حیاتی خود را حفظ کند.
جاندارانی که می توانند در آب شیرین و شور زندگی کنند
علیرغم تمام موارد فوق، برخی از ماهی ها در طول زندگی خود از حالت شور به شیرین تبدیل می شوند، مانند مورد ماهی قزل آلا یا مارماهی. این حیوانات مکانیسم هایی برای حفظ هموستاز بدن خود علیرغم تغییرات ایجاد کرده اند.
پوست این ماهی ها بسیار کمی نفوذپذیر است ، برای جلوگیری از هدر رفتن آب. وقتی از دریا به رودخانه می روند تولید ادرار را زیاد می کنند و وقتی از رودخانه به دریا می روند کاهش می دهند. علاوه بر این، وقتی وارد دریا می شوند، آب می نوشند و آشامیدن را متوقف کنید در رودخانه، برای رهاسازی یا عدم خروج از آبشش ها.
اگر بیشتر به این موضوع علاقه دارید این مقاله در مورد ماهی هایی که از آب نفس می کشند را از دست ندهید.
